Dünya Otomotiv Pazarı ve Tofaş
2022 yılı, pandemi kaynaklı etkilerin azaldığı ancak dünya genelinde devam eden arz-talep sorunları, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş, tarihi seviyelere çıkan enflasyon, yükselen faizler gibi olumsuzlukların yaşandığı bir yıl olmuştur.
2022 yılında Avrupa otomobil pazarında (Avrupa Birliği, İngiltere ve Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi), etkisi azalsa da yarı iletken malzeme tedariğinde yaşanan aksaklıklara bağlı olarak üretimin yavaşlamasıyla önceki yıla göre %4 daralma kaydedilmiştir. Ana pazarlar detayında ise; Almanya pazarı %1,1‘lik büyüme sergilerken, Fransa %7,6, İspanya %5,4 ve İtalya %9,7 küçülme göstermiştir. 2020 yılında yaşanan daralma da göz önünde bulundurulduğunda, Avrupa otomobil pazarı 2022 yılını 2019’daki kriz öncesi seviyesinin yaklaşık %13 altında kapatmıştır.
2022 yılında Tofaş’ın ihracat adetlerinde bir önceki yıla göre %8,0 toparlanma kaydedilmiş ve 2022 yılı toplam ihracat adedi 121.485 olarak gerçekleşmiştir. Bu sonuçlar ile 2022 yılında Tofaş’ın Türkiye ihracatındaki hacimsel payı %12,3 olmuştur. Binek araç ihracatı 2022 yılında bir önceki yıla göre %15 düşüş gösterirken, hafif ticari araç ihracatı 2021 yılına göre %24 civarında artmıştır. Binek araç ihracatındaki düşüş temel olarak tedarik tarafında yaşanan sıkıntılar ve pazarın hızlı bir şekilde hibrit/elektrikli araçlara kaymasından kaynaklanmıştır. Ticari araç ihracatındaki artış ise artan e-ticaret hacmi ve Kuzey Amerika bölgesi tarafından desteklenmiştir. Tofaş’ın 2022 yılı ihracat geliri ise bir önceki yıla göre %109,6 artarak 29.903 milyon TL seviyesine ulaşmıştır. Şirket’in 2023 yılındaki ihracat adedinin 70.000-80.000 bandında olması öngörülmektedir.
Türkiye Otomotiv Pazarı ve Tofaş
Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) verilerine göre, 2022 yılında Türkiye perakende binek araç ve hafif ticari araç pazarı satışları 2021 yılına göre %6,2 büyüme kaydederek 783.283 adet olarak gerçekleşmiştir.
2018-2020 yıllarında daralan pazar ile tedarik zincirinde yaşanan aksaklıklara bağlı olarak araç bulunurluğunun azalması nedeniyle oluşan birikmiş talep, yüksek enflasyon ve zayıflayan TL ortamında tüketicilerin paralarının satın alma gücünü koruma isteği ve e-ticaret hacmindeki artışın sürmesi araç talebini destekleyen temel unsurlar olmuştur. 2022 yılının son çeyreğinde pazardaki araç bulunurluğunda yaşanan hafif iyileşme ve baz etkisi ile birlikte hafif araç talebi bir önceki yılın aynı dönemine göre yıllık %47 artış kaydetmiştir.
Tofaş, 2022 yılında Fiat, Fiat Professional, Jeep®, Alfa Romeo, Maserati ve Ferrari markaları ile toplam 150.013 adet satış gerçekleştirmiştir. Bu satış adedi bir önceki yıla göre %20,3 artış anlamına gelmekte olup toplam pazar payının %19,15’ine denk gelmektedir.
Binek araç pazarı, 2022 yılında 2021 yılına göre %5,5 artış göstererek 592.660 adet olmuştur. Tofaş’ın 2022 toplam yurt içi binek araç perakende pazar payı, 100.932 adet satış ile bir önceki yıla göre %31,8 artışla %17,03 olarak gerçekleşmiştir. 2022 yılında Fiat markası 146.435 adet ile %18,7 pazar payı elde etmiş; binek araç ve hafif ticari araç toplam satışlarında pazar liderliğini sürdürmüştür. Fiat’ın yurt içi otomobil pazar payı 2022 yılında Fiat Egea ailesinin başarılı performansının devamı ile birlikte %16,4 olarak gerçekleşmiştir. Fiat Egea’nın Sedan modeli 68.779 adetlik satış hacmi ile üst üste 7’nci kez Türkiye’nin en çok satılan aracı olmuştur. 2021 yılı başında piyasaya sürülen Crossover modeli Egea Cross’un başarılı performansı, Fiat Egea Hatchback ve Station Wagon modelleri de toplam otomobil pazar payına önemli katkıda bulunmuşlardır.
Hafif ticari araç pazarı bir önceki yıla göre %8,6 büyüme kaydederek 190.623 adet olmuştur. Tofaş 2022 yılında, Fiat ve Fiat Professional markalarıyla, hafif ticari araç pazarında %25,7 pazar payı elde ederek güçlü konumunu korumuştur. Pazarın önemli bölümünü oluşturan minivan sınıfında, Fiat Doblò “Yılın En Çok Tercih Edilen Hafif Ticari Aracı” olurken, Fiorino da başarılı performansını korumuştur.
6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen, merkez üssü Kahramanmaraş olan ve Türkiye’de 10 ili etkileyen depremlerin Tofaş’ın, tedarikçi ve bayilerinin faaliyetlerine, çalışanlarına, iş sürekliliğine ve performansına olan etkileri yakından ve hassasiyetle takip edilmektedir.
Tofaş, depremlerin meydana geldiği an itibarıyla, felaketin yaralarını sarmak üzere bölgedeki ihtiyaçlara destek vermiştir. Tofaş’tan 17 kişilik arama kurtarma ve sağlık ekibi 6 Şubat Pazartesi günü bölgeye hızlıca ulaşarak, AFAD ile koordineli şekilde de depremden etkilenen bölgelerdeki arama kurtarma çalışmalarına destek olmuştur. Bölgedeki ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmak üzere, Tofaş ve çalışanlarının desteği ile toplanan yardım malzemeleri Tofaş tırları ile deprem bölgesine ulaştırılmıştır.
Koç Holding’in topluluk şirketleri ile deprem bölgesinde kurduğu Umut Kentlerin yapımına destek veren Tofaş; Tofaş Spor Kulübü koordinatörlüğünde, yerel antrenörler ve TÜBAD iş birliğiyle bölgedeki çocuklara basketbol eğitimleri vermektedir.
2023 yılında Türkiye toplam araç satışlarının 975.000 - 1.025.000 adet, Tofaş’ın perakende satışlarının ise 190.000 - 200.000 bandında olması öngörülmektedir.
