Risk raporlaması esasları, komite kuruluşuyla birlikte Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.’nin Risk Yönetim Sisteminin değerlendirilmesi sonucu belirlenmiştir. Belirlenen esaslara uygun olarak raporlama çalışmaları ve Komite değerlendirmeleri periyodik olarak Yönetim Kurulu’nun bilgisine sunulmaktadır.

Şirket faaliyetleri, risklerin ve risk kaynaklı finansal, ticari ve işleyiş sonuçlarının şirketi ne derecede etkileyeceği hassas bir şekilde dikkate alınarak, şirket yönetimi tarafından proaktif bir şekilde yönetilmektedir. Şirket yönetimi risklerin sistematik bir şekilde idare edilmesi için belirleme ve değerlendirme sürecini 5 aşamada ele alır:

1- Risklerin tanımlanması

2- Risklerin ölçülmesi

3- Risklerin değerlendirilmesi

4- Risklerin azaltılması veya devredilmesi

5- Risklerin izlenmesi ve raporlanması

İç Kontrol Sistemi ve İç Denetim Sistemi, Denetim Komitesi sorumluluğunda takip edilir. Komite tarafından şirketin iç kontrol sistemi ve iç denetim faaliyetleri kapsamında kurumsal risk yönetimi ve finansal, ticari ve işleyiş riskleri gibi öngörülebilir potansiyel risklere karşı gerekli proaktif tedbirler alınmaktadır. Aynı zamanda şirketin iç kontrol, iç denetim ve risk yönetimi konularında yasal mevzuatın gerektirdiği sorumlulukları yerine getirdiğine dair değerlendirmeler yapılmaktadır.

Yönetim Kurulu’na, ilgili komitelerin beyan ve raporlamaları kapsamlı olarak sunulmaktadır. Şirketin iç kontrol sisteminin sürekli izleme ve değerlendirmeye tabi tutulmasını sağlayacak şekilde bir iç denetim faaliyet yürütülmektedir.

İhtiyati yaklaşım veya ihtiyatlılık ilkesi: Yönetim Kurulu bünyesindeki komitelerin daha verimli çalışmasını sağlamak ve 01.10.2012 tarihli Yönetim Kurulu kararıyla 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 378’inci maddesi çerçevesinde Riskin Erken Saptanması ve Risk Yönetim Komitesi kurulmuştur. Bu komitenin amacı; şirketin varlığını, gelişimini ve sürekliliğini tehlikeye atan risklerin erken teşhisi, tespit edilen risklerle ilgili gerekli önlemlerin uygulanması ve riskin yönetilmesi amacıyla çalışmalar yapmaktır.

2021 yılı içerisinde Neslihan Tonbul başkanlığında, komite üyeleri Sergio Duca, Melih Poyraz ve Giorgio Fossati’nin katılımıyla 7 toplantı gerçekleştirilmiştir.

Sürdürülebilirlik temelli risk ve fırsat analizi

	Riskler	Fırsatlar
Ekonomik	-  Borç ödeme riskleri -  Risklerin ana finansal sonuçları, piyasa beklentilerinin değişmesi nedeniyle yaşanacak pazar kaybı ile temsil edilir.	-  DBS (Doğrudan Borçlandırma Sistemi) -  İç kontrol sistemi -  Tofaş Ar-Ge Merkezi, AB destekli araştırma projelerinin sayısını artırdı
Çevresel	-  Avrupa Birliği’nde yeni CO2 emisyon düzenlemeleri, 2030’a kadar %30-50 arasında değişen CO2 azaltımları gerektiriyor.	-  Tofaş’ın Dünya Klasında Üretim (dünya çapında üretimde en yüksek standartlardan biri) doğrultusunda uyguladığı enerji tasarrufu projeleri, kayıpları ortadan kaldırmaya yönelik sürdürülebilir, sistematik iyileştirmeleri teşvik eden yapılandırılmış bir üretim sistemidir. - Üretim süreçlerimizde, özellikle fosil yakıt kullanımını azaltmaya odaklanarak, enerji tüketimimizi daha da azaltacak çözümler üzerinde çalışıyoruz.
Sosyal	- Orta ve uzun vadede risk bulunmuyor.	- Tedarikçi ve bayi geliştirme çalışmalarımız ve müşteri bilgilendirme hizmetlerimizle değer zincirimizde çevre ve iklim sorumluluğu bilincini yaygınlaştırmak için çalışıyoruz. - Tofaş’taki herkes sürekli olarak önerilere ve Kaizen’lere katkıda bulunmaya teşvik edilir. Her öneri veya Kaizen dikkate alınır ve potansiyel uygulaması değerlendirilir.

Şirketin risk yönetişim mekanizmalarına entegre edilmiş bir süreç olarak iklim değişikliği

Tofaş olarak iklim risklerini değer zincirimiz üzerinden konumlandırıyoruz. Ancak öncesinde bu riskleri daha iyi ve entegre bir şekilde yönetebilmek adına önem derecesine göre değerlendiriyoruz. Bu iklim riskleri finansal etki değerleri üzerinden verdiğimiz puan olarak belirlenmektedir.

Tofaş’ta Risk Yönetim Sistemi, Yönetim Kurulu’nun sorumluluğunda disiplinli ve entegre bir süreçtir.

İklimle ilgili risk değerlendirme süreci; gerçekleşme olasılığı, kârlılık üzerindeki potansiyel etkisi, iş sürekliliği ve itibar (ve bu unsurların bir kombinasyonunun) sınıflandırılmasıyla başlar. Birlikte analiz edilen bu unsurlar, risklerin önemini ve öncelik sırasını belirlemektedir. Önceden belirlenmiş bir önem eşiğini aşan olaylar için, mevcut önlemler analiz edilir ve gelecekteki sınırlama önlemleri, eylem planları ve sorumlu kişiler belirlenir.

Tofaş risk değerlendirme metodolojisine göre; iklimle ilgili riskler finansal, itibarla ilintili, üretimsel, işleyişsel, insani ve yasal etkiler dikkate alınarak puanlanmakta ve maksimum puan risk değerlendirme puanı olarak tanımlanmaktadır. Tüm riskler etki, olasılık ve zaman çerçevesine göre değerlendirilir. Hesaplama sonucunda puanın 6’dan küçük olması durumunda riski kabul edilebilir olarak tanımlarız. Diğer sınıflandırmalar orta riskli (6 ile 12 arasındaki skorlar) ve yüksek (12 ile 16 arasındaki skorlar) şeklindedir. Ancak bir itibar sorunu veya yasal risk varsa, potansiyel risk her halükârda “Yüksek” olarak tanımlanır. Finansal etkiyi puanlamak için risk, şirket üzerinde önemli bir etkisi olmayan uygun bir finansal kayıp seviyesi olarak tanımlanabilir. 1.000.000 euronun altında ise, önemli mali etki olarak kabul edilmez.

İklimle ilgili risk türleri:

Risk tipi	Önem derecesi	Risk açıklaması
Güncel düzenlemeler	*****	Şirketimizin tüm faaliyetleri ilgili yönetmeliklere uygun yönetilmektedir. Aynı zamanda mevcut ve gelecekteki olası düzenlemeler için yakından takip edilmekte olup her yıl düzenli olarak bütçelendirilmektedir.
Hazırlığı devam eden düzenlemeler	*****	Artan yakıt ekonomisi gereksinimleri ve azaltılmış sera gazı emisyonları ile ilgili ortaya çıkan yasalar, düzenlemeler ve hükümet politikaları gibi doğrudan şirket operasyonları ile ilgili ortaya çıkan düzenlemelerin şirket faaliyetlerimiz üzerinde önemli bir etkisi vardır. Tofaş olarak iklim değişikliğine bağlı riskleri önlemek adına en iyi uygulamaları hayata geçirmek için çalışmalar yürütüyor ve düşük karbonlu geleceğe geçiş için planlarımızı şekillendiriyoruz.
Teknoloji	*****	Teknoloji alanındaki düzenlemeler, özellikle otomotiv sektöründeki yeni teknolojiler yakından takip edilmektedir. Daha düşük karbonlu ve enerji verimi yüksek bir ekonomiye geçişi göz önüne alarak otonom sürüş teknolojisine yönelik araştırmaların arttırılması gibi stratejik öncelik verdiğimiz teknoloji alanlarındaki araştırma projelerimiz 2021 yılında da devam etti. Tofaş, TÜBİTAK ve Ufuk2020 destekli tasarım geliştirme projelerinde 2020 yılında 12 tedarikçi firma ile çalışmıştır. Ayrıca, Tofaş bünyesinde sınıfının ilk uzaktan erişim teknolojisi olarak geliştirilen “Fiat Yol Arkadaşım Connect” (FYA Connect) Projesinin çalışmaları da 2018 yılında tamamlanmış ve FYA Connect’in mevcut kullanıcı sayısı 20.000’e ulaşmıştır. 2019 yılından itibaren FYA Connect, Tofaş’ın ürettiği tüm modellerde aktif durumdadır.
Yasal	***	Bu madde açısından gelecekte herhangi bir çatışma beklemiyoruz.
Piyasa	*****	Müşteri davranış değişiklikleri doğrudan şirket operasyonlarını etkilemektedir. Müşteri beklentileri ve ihtiyaçlarındaki değişikliklerle ilgili riskler yeni teknolojilerin geliştirilmesindeki gecikmeler ve bunları karşılayan kârlı ürünlerin yaratılamaması ve satılamaması ile sonuçlanabileceği için önemlidir. Müşterilerin değişen ihtiyaçlarını ve eğilimlerini düzenli olarak yaptığımız araştırmalarla takip ediyoruz. Dünya genelinde sürekli değişen alışkanlıklar ve gelişen teknoloji, müşterilerimiz de dâhil olmak üzere bireyler için yeni ihtiyaçlar ortaya çıkarmaktadır. Tofaş olarak bu ihtiyaçları sürdürülebilir yöntemlerle karşılamak için teknolojiler ve çözümler geliştiriyoruz. Bu kapsamda üzerinde çalıştığımız bir diğer alan da alternatif yakıtlı araçların geliştirilmesidir. Bu doğrultuda dünyadaki elektrikli araç teknolojilerini yakından takip ediyoruz ve bu araç sistem ve bileşenlerinin yerli üretimini gerçekleştirmeye yönelik yenilikçi çözüm ve uygulamalarla bu teknolojilerin entegre edilmesine yönelik çalışıyoruz. Aynı zamanda Stellantis’in doğal gaz ve biyoyakıt kullanan alternatif yakıt sistemlerinin yaygınlaştırılma çabalarına katkı sunuyoruz.
İtibar	***	Bu madde açısından gelecekte herhangi bir çatışma beklemiyoruz.
Akut fiziksel	***	Tofaş fabrikasına 500 metre uzaklıkta bulunan Nilüfer Çayı ana sel riski olarak belirlenmiştir.

klimle ilgili risklerimizin yönetimi

Mevcut ürün ve hizmetlerimizin güncel düzenlemelerden kaynaklanan mali yükümlülükleri, iklimle ilgili finansal riskler olarak kabul edilmekte ve bu düzenlemeler, faaliyetlerimizin maliyetini artırmaktadır.

Artan yakıt verimliliği gereksinimleri ve azaltılmış sera gazı ve egzoz gazı emisyonları dâhil olmak üzere; yasalar, düzenlemeler ve hükümet politikaları, iş süreçlerimiz üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.

İklimle alakalı riskleri en aza indirmek için ilgili faaliyetlere ar-ge bütçesi ayırıyoruz. Stellantis Grubu’nun bir parçası olarak CO2, kirletici emisyonlar ve yakıt verimliliği düzenlemelerine uyum sağlamak için: Konvansiyonel motorların çevresel performansını optimize ediyoruz, sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) kullanımını artırıyoruz, araç enerji talebini azaltıyoruz (örn. ağırlık azaltma ve aerodinamik iyileştirmeler), emisyonları azaltmak için sistemler tasarlıyoruz (örn. başlatma ve durdurma), müşterilerin katılımını sağlar ve farkındalığı artırıyoruz (örn. eco:Drive).

Bu çerçevede yürütülen faaliyetler, geliştirilen yenilikçi çözümler/uygulamalar ile bu teknolojilerin entegre edilerek elektrikli araç sistem ve bileşenlerinin yerli üretiminin sağlanması hedefiyle yürütülmektedir. Yakıt tüketimi, egzoz emisyonu ve araçların toplam ağırlığının düşürülmesinin çevreye etkisi gibi konuların bilincinde olarak bu alanda yoğun çalışmalarımızı yürütmekteyiz. Bu alanda yürütülen faaliyetler, yüksek mukavemetli/hafif malzeme teknolojileri ve hibrit çözümler ile kesit ve topoloji optimizasyonuna dayalı hafif tasarım çözümlerine odaklanmaktadır. 2021’de ar-ge harcamalarımız 49 milyon euro seviyesinde gerçekleşti.

Değişen müşteri davranışları, iklimle ilgili piyasa riskleri olarak kabul edilir ve bu riskler, ürün ve hizmetlerimize olan talebin azalmasına neden olarak gelirimizi azaltabilir.

Düşük CO2 emisyonlu araçlara olan talepteki yoğun ve beklenmedik artış bir risk olarak değerlendirildiğinde gelirimiz üzerinde potansiyel finansal etkiye neden olabilir. Bu riskin ana finansal sonuçları, piyasada talep edilen araçların pazara sunulamaması nedeniyle potansiyel satışların kaybı ile temsil edilir. Bu kapsamda yaptığımız pazar araştırması sonucunda, yaklaşık %2,5’lik pazar payı kaybetme riskinin olduğunu gözlemledik.

Otomobil endüstrisinin mobilite çözümlerinin giderek daha fazla düşük emisyonlu araçlara odaklanmasının bir sonucu olarak iklim değişikliği konusunda farkındalık artıyor. Bu konuyu en önemli gelişme alanlarından biri olarak görüyoruz. Tofaş olarak bu riski doğru yönetebilmek için bir yandan yeni pazar trendlerini belirlemek için tüketici analizleri yapıyoruz, diğer yandan üretim esnekliğini sağlamak için sendikalar ve çalışan temsilcileri ile olumlu iş birliği arayışımız devam ediyor. Pazar payını ve tüketici talep gelişimini sürekli olarak takip ederek olası senaryoları ve bunların finansal etkilerini analiz ediyoruz. Ekolojik otomobillere yönelik tüketici tutumu, fiyat esnekliği, pazar penetrasyonu, itibar endeksi vb. konularda spesifik analizler yapılmaktadır. Bu çerçevede yürütülen faaliyetler, geliştirilen yenilikçi çözümler/uygulamalar ile bu teknolojilerin entegre edilerek elektrikli araç sistem ve bileşenlerinin yerli üretiminin sağlanması hedefiyle yürütülmektedir. Bu kapsamda ürettiğimiz yeni tip hibrit modelimiz, 2022’de piyasaya çıkmıştır.

İklim stratejimiz ve karbonsuzlaşma planlarımız

Tofaş olarak IPCC’nin hem geçiş senaryolarını hem de fiziksel iklim senaryolarını kullanıyoruz. İklim değişikliğiyle mücadele için küresel politikalar ve eylemler çağrısında bulunan uluslararası bir iş bildirisi olan “The 2˚C Challenge Communique”i imzaladık.

Düzenlemelerden kaynaklanan risklere maruz kalmamak için üç farklı senaryo kullanıyoruz:

Yüksek Karbon Fiyatı Senaryosu: Bu senaryo, iklim değişikliğini 2100 yılına kadar 2°C ile sınırlama hedefi doğrultusunda sera gazı emisyonlarını azaltmak için yeterli kabul edilen politikaların uygulanmasını temsil ediyor. Senaryo, OECD ve IEA (2017) tarafından yapılan araştırmaya dayanmaktadır.

Orta Seviye Karbon Fiyatı Senaryosu: Bu senaryo, uzun vadede sera gazı emisyonlarını azaltmak ve iklim değişikliğini 2°C ile sınırlamak için politikaların uygulanacağını, ancak alınacak eylemin kısa vadede erteleneceğini varsayar. OECD ve IEA tarafından yapılan araştırmaların yanı sıra Ecofys, Climate Analytics ve New Climate Team tarafından İklim Eylem Takipçisi tarafından ülkenin Ulusal katkı beyanının yeterliliğine ilişkin değerlendirmelere dayanmaktadır. Kısa vadede 2°C hedefine uyumlu olmayan Katkıları Ulusal Olarak Belirlenmiş olan ülkelerin orta ve uzun vadede iklim azaltım çabalarını artıracağı varsayılmaktadır.

Düşük Fiyat Senaryosu: Bu senaryo, OECD ve IEA (2017) tarafından yapılan araştırmaya dayalı olarak bir ülkenin Ulusal katkı beyanının yeterliliği kapsamını tam olarak uygulanmasını temsil etmektedir. Bu senaryodaki fiyatların, Paris Anlaşması’nın hedeflerine ulaşmak için yetersiz kalması muhtemeldir.

Tofaş, 2030 yılına kadar Kapsam 1 çerçevesinde 1,6 milyon ABD doları ile 5,6 milyon ABD doları arasında değişen yıllık karbon fiyatlandırma riskine maruz kalabilir. Bu finansal risk, farklı iklim senaryoları çerçevesinde değişebilmektedir.

Fiziksel riske maruz kalmamak için ise ayrıca üç farklı senaryo kullanıyoruz:

Yüksek İklim Değişikliği Senaryosu (RCP 8.5): Mevcut oranlarda emisyonlarla her zamanki gibi işlerin devam etmesi. Bu senaryonun 2100 yılına kadar 4 °C dereceden fazla ısınmaya neden olması bekleniyor.

Makul İklim Değişikliği Senaryosu (RCP 4.5): 2080 yılına kadar emisyonları mevcut seviyelerin yarısına indirmek için güçlü azaltma eylemleri uygulamak. Bu senaryonun 2100 yılına kadar 2 °C dereceyi aşan ısınmayla sonuçlanması daha olasıdır.

Düşük İklim Değişikliği Senaryosu (RCP 2.6): 2050 yılına kadar emisyonları yarıya indirmek için agresif azaltım eylemleri uygulamak. Bu senaryonun 2100 yılına kadar 2 °C dereceden daha az ısınmayla sonuçlanması muhtemeldir.

İlgili iklim senaryosu analizlerini yapmak için varlık düzeyinde verileri kullanıyoruz. Düşük bir iklim değişikliği senaryosunda, yüzyılın sonuna kadar 2 derecelik bir ısınma ile karşı karşıyayız. Makul bir senaryoda ise, iki dereceyi aşıyor. Son olarak yüksek senaryoda, yüzyılın sonuna kadar 4 dereceyi aşıyor.

Söz konusu tesislerin enlem ve boylam koordinatlarını alıyoruz. Daha sonra bu tesisleri, toplamda yedi tane olan bir dizi farklı iklim değişikliği tehlikesiyle eşleştiriyoruz.

Eşleştirmeyi yaptıktan sonra, tesis düzeyinde maruz kalma düzeyini ölçebilecek bir seviyeye geliyoruz. Bu, daha sonra kurumsal veya toplu fiziksel risk puanlarını etkilemektedir.

Özellikle Pazar riskleri ve regülasyonlardan kaynaklı riskler gibi geçiş riski analizlerinde gerçekleştiği şekilde, şirketimiz fiziksel risk senaryolarını 2050 yılına kadar ele almaktadır.

Değerlendirme için; su stresi, sel, sıcak hava dalgaları, soğuk dalgalar, kasırgalar, orman yangınları ve deniz seviyesinin yükselmesini göz önünde bulunduruyoruz.

İklim değişikliği, doğal tehlikelerin büyüklüğünü ve sıklığını daha da değiştirecek ve fiziksel varlıklarımızı ve iş sürekliliğimizi tehdit edecektir. Risk yönetimi politikamız, işimizde kesintilere yol açabilecek maddi hasarları önlemeye yardımcı olmak için büyük ölçüde kayıp önleme ve hafifletmeye odaklanmıştır. Risk değerlendirmesine göre yıllık yatırım ve bakım bütçesi risk skorunu düşürecek şekilde düzenlenmektedir.

Bu kapsamda Tofaş, Kapsam 1 ve Kapsam 2 emisyonlarını 2030 yılına kadar 2019 yılına oranla %50 azaltmayı taahhüt etmiştir. 2019 yılında da toplam 104.187 CO2e olmak üzere Kapsam 1 ve Kapsam 2 emisyonları hedef olarak belirlenmiştir.

Üretim süreçlerimizde, özellikle fosil yakıtların kullanımını azaltmaya odaklanarak, enerji tüketimimizi daha da azaltacak çözümler üzerinde çalışıyoruz. Zamanla, bu çözümler enerjiyle ilgili maliyetlerde önemli tasarruflar sağlamıştır. 2021’de toplam 77.974 GJ enerji verimliliği ve 520.000 euro tasarruf gerçekleştirdik. Ayrıca yeşil tedarik stratejimize göre ilk etapta enerji verimli makineler ve tesisler seçilmektedir.

2021 yılında, bağlı olduğumuz Dünya Klasında Üretim metodolojisi doğrultusunda enerji tüketimini ve CO2 emisyonlarını azaltmak için çalışmalar yaptık. Bu çalışmalar kapsamında 384 adet enerji verimliliği projesi başlatılıp 77.974 GJ enerji tasarrufu sağlanarak 5.148 ton CO2 salımının önüne geçilmiştir. Enerji verimliliği çalışmalarıyla düşük karbonlu ekonomiye geçişi destekliyoruz ve bu kapsamda İklim Platformu’nun da kurumsal üyesiyiz.

İklim değişikliğinin giderek artan önemi ile birlikte, Stellantis kapsamında düşük emisyonlu araçların geliştirilmesinin mobilite çözümleri içindeki payı artmaktadır. Tofaş olarak bu çalışmaları destekliyor ve bu konuyu sürekli iyileştirme gerektiren bir alan olarak görüyoruz. Tofaş Ar-Ge Merkezimiz için araç konsept, stil, gövde, iç tasarım, süspansiyon, motor, emisyon, titreşim ve akustik alanlarında tasarım ve test altyapısına yönelik yapılan toplam harcama yaklaşık 49 milyon eurodur. Ar-Ge Merkezimiz, AB destekli araştırma projelerinin sayısını 23’e çıkarmış ve bu projeler kapsamında 200’den fazla uluslararası proje ortağı ile çalışmıştır.

Tofaş Ar-Ge Merkezi, katma değer sağlayan yeni projeler ve yenilikçi fikirlerle her yıl patent başvuru sayısını artırmayı hedeflemektedir. Tofaş, yenilikçi çalışmaları sonucunda da yurt içinde 45, uluslararası arenada 17 patent başvurusu yapmıştır.

Risk ve fırsat yönetimi süreçlerimiz kredi notumuzu yükselterek, yatırım bankalarıyla iş birliği yapma fırsatı yaratmakta; çevre çalışmalarımız ise sermayeye erişimi fırsatlarını kolaylaştırmaktadır.